|
 Wysłany: Czw 12:26, 15 Lut 2007 Temat postu: Haendel |
|
|
Ja za to wiem coś o Heandlu:
Georg Friedrich Händel (ur. 23 lutego 1685 w Halle, zm. 14 kwietnia 1759 w Londynie) – niemiecki kompozytor i organista. Ze względu na długoletnie przebywanie i pracę w Londynie oraz działanie pod nazwiskiem George Frideric Handel, uważany bardziej za angielskiego niż niemieckiego kompozytora. W 1727 roku przyjął obywatelstwo brytyjskie.
Spis treści [ukryj]
1 Dzieciństwo i młodość
2 Hamburg i opera
3 Italia
4 Hanower i Londyn
5 Geniusz
6 Ważniejsze utwory
6.1 Opery
6.2 Oratoria
6.3 Muzyka orkiestrowa
6.4 Inne utwory
7 Media
8 Linki
8.1 Nuty i nagrania
8.2 Inne
9 Zobacz też:
Dzieciństwo i młodość [edytuj]
dom urodzenia Händla w Halle (Saksonia)Haendel (taka jest trzecia, uniwersalna wersja pisowni jego nazwiska) urodził się w rodzinie bez tradycji muzycznych. Jego ojciec Georg Händel był felczerem i lekarzem na pobliskim dworze. Ożenił się późno z o wiele młodszą od niego dziewczyną. Talent muzyczny ich syna objawił się wcześnie. Do historii przeszły opowieści, które John Mainwaring, również zresztą naturalizowany w Anglii Niemiec, uczynił częścią pierwszej biografii geniusza, ukazanej w niewiele lat po śmierci Haendla. Mainwaring opowiadał o chłopcu grającym potajemnie na klawikordzie – najcichszym z instrumentów klawiszowych na strychu domu w Halle. Mało prawdopodobne, by rzeczywiście miało to miejsce bez zgody ojca. Wiadomo jednak, że Georg-senior lekceważył muzykę i sztukę kompozytorską jako sposób zarabiania pieniędzy, lecz dość przypadkowy muzyczny popis syna w grze na na organach zrobił wrażenie na dworakach. Sam lokalny władca nalegał, by ojciec umożliwił synowi naukę gry na instrumentach muzycznych. Ojciec przystał na to pod warunkiem, że młodzieniec będzie również studiował prawo. Haendel rzeczywiście studiował ten przedmiot na uniwersytecie w Halle, jeszcze w jakiś czas po śmierci ojca. Dopiero w 1703 Haendel całkowicie zrezygnował z kariery prawniczej. Był już wówczas od roku organistą w Halle. Gry na organach uczył Haendla Friedrich Zachau, bez wątpienia artysta o dużym talencie, jednak młodzieniec szybko przerósł swego mistrza i postanowił spróbować szczęścia jako muzyk w Hamburgu.
Hamburg i opera [edytuj]
G. F. Händel jako młodzieniecHamburg był wówczas prawdziwym centrum sztuki operowej w Niemczech. Opera publiczna zwana Theather am Gänsemarkt, pierwsza w tym kraju, powstała tam w latach osiemdziesiątych XVII wieku. Początkowo Haendel został tam skrzypkiem, lecz wkrótce zapragnął spróbować swych sił w komponowaniu oper. W 1704 doszło do pojedynku miedzy nim a innym kompozytorem i jego przyjacielem Johannem Matthesonem. Podczas wystawienia jednej z oper Matthesona Cleopatra Haendel przejął w swe ręce dyrygowanie orkiestrą, gdy Mattheson był solistą. Mattheson był wściekły, ponieważ Haendel nie odstąpił mu tej funkcji, gdy twórca opery skończył partię solową. Mattheson napadł na Haendla z wyciągniętą szpadą, a Haendel zasłonił się partyturą Kleopatry. Według innej wersji (Matthesona) kompozytorzy stoczyli pojedynek pod wpływem podekscytowanych kłótnią słuchaczy, a Haendla miał uratować mosiężny guzik jego surduta. W każdym razie jeszcze tego samego wieczoru muzycy byli już pogodzeni i razem zasiadali do wieczerzy w jednej z hamburskich oberży.
Italia [edytuj]
W 1705 roku Haendel wystawił w Hamburgu swą pierwszą operę Almira, która została doceniona przez słuchaczy. Jeszcze w tym roku wyjechał na kilka lat do Włoch doskonalić swój kunszt kompozytorski. W Wenecji spotkał Domenico Scarlattiego. Poznał też jego ojca Alessandra. Domenico urodził się w tym samym (1685) roku co Bach i Haendel. W Neapolu, wówczas najwspanialszym mieście opery (oprócz Wenecji i Paryża) Haendel wystawił operę która zaniepokoiła innych kompozytorów, ze względu na kunszt przewyższający wszystko co do tej pory komponowano w tym mieście. Podobnie było z operą Agrippina w Wenecji w 1709 roku. Wcześniej jeszcze w 1707 roku Haendel stworzył dzieło oparte na psalmie Dixit Dominus pod tym właśnie tytułem. Do dziś pozostaje ono dowodem na to, jak szybko Haendel osiągnął niezrównaną dojrzałość artystyczną. To religijne dzieło (w Rzymie wystawianie oper było zakazane), posiada niezwykłą moc, impet i charakterystyczną dla muzyki Haendla niezwykłą szlachetną radość, której nie dorównuje nawet muzyka Mozarta.
Hanower i Londyn [edytuj]
G. F. Händel w 1733 roku
Kings Theatre Haymarket
Dom Händla na Brook Sreet w LondyniePo powrocie z Italii Haendel został muzykiem na dworze Jerzego Ludwika elektora Hanoweru. Ponieważ znany był powszechnie Act of Supremacy z 1700 roku, który czynił elektora następcą na tronie Wielkiej Brytanii, Haendel wybrał się w 1711 roku do tego kraju, by przyjrzeć się jego życiu muzycznemu. Wystawił w tym roku w Londynie operę Rinaldo, która odniosła wielki sukces. Zachęcony powodzeniem Haendel przeprowadził się tam na stałe w 1712 roku. Brytyjczycy spragnieni byli dobrej muzyki, ponieważ od śmierci Henry'ego Purcella i jego brata Daniela, nie było w tym kraju dobrych kompozytorów operowych. Jedynie Włosi odwiedzali Londyn ze swoimi muzykami i aktorami. Haendel nie był jednak jedynym, który wyczuł ten wiatr w żaglach. Uczynił to także Giovanni Battista Bononcini, który razem z Haendlem zakładał Royal Academy of Music. Po kilkunastu latach opera ta zbankrutowała. Bononcini stał się jeszcze wcześniej konkurentem Haendla. Haendel był w tym pojedynku stroną mocniejszą ponieważ cieszył się poparciem i życzliwością niemieckojęzycznego króla Jerzego I, a potem jego syna Jerzego II. Lata dwudzieste były okresem największych triumfów oper Haendla. W 1724 roku powstały dwie z jego najlepszych oper: Giulio Cesare in Egiltto (Juliusz Cezar w Egipcie) i Tamerlano. W 1725 roku światło dzienne ujrzała wspaniała Rodelinda ze słynną arią: Vivi tiranno.
W 1729 roku brytyjscy rodzimi twórcy próbowali reanimować tradycyjną angielską sztukę operową wystawiając słynną Operę Żebraczą, w której wystawieniu pomagał jednak Anglikom (John Gay) Niemiec Johann Christoph Pepusch. To osobliwe działo wystawiane wielokrotnie i będące w pewnym sensie reakcją na włoskie opery Haendla i Porpory, a także satyrą na rząd i cudzoziemskie gusta odciągnęły publikę od oper Haendla na dłuższy czas.
W 1733 roku pojawili się nowi konkurenci tacy jak Nicola Porpora, w którego trupie znajdował się słynny śpiewak - kastrat Farinelli . Porpora, do którego dołączył później Johann Adolf Hasse, męża jednej z jego śpiewaczek faustyny Bordoni, prowadził zakład operowy Theater of the Nobility i był groźny dla Haendla nie tylko z powodu swego niezaprzeczalnego talentu, czy posiadaniu wielkich śpiewaków (Farinelli, Faustina Bordoni) w swej artystycznej "stajni", lecz także z powodu poparcia jego artystycznej działalności przez Fryderyka - księcia Walii i opozycyjnych wobec Jerzego I i gabinetu Walpole'a arystokratów i polityków. Kwestie polityczne wpływały na wybór opery na wieczorną rozrywkę bardziej niż konkretne arytystyczne gusta. Pierwszą operą jaką wystawił w Londynie Porpora była Arianna in Nasso (1733), później przyszedł czas na Polifema (Polifemo- 1735). Haendel wytrzymał bój o słuchaczy i widzów komponując znakomitego Kserksesa (Serse - 1738), a przedtem jeszcze pierwszą "czarodziejską operę" Alcina (1735).
W tym okresie Londyn odwiedził Francesco Geminiani, z którym Haendel już w 1715 roku, podczas poprzedniej wizyty Włocha, zawarł serdeczną przyjaźń. Geminiani wydał w Londynie swoje Concerti Grossi, co Haendel naśladował w 1739 roku (Concerti Grossi op. 6). Przy Brook Street, gdzie mieszkał Haendel jego sąsiadem był Maurice Greene inny kompozytor angielski, o wiele słabszy od Haendla, co nie przeszkadzało im utrzymywać dobrych sasiedzkich stosunków. Greene pisał niezłą muzykę, której jedynie, jak miał stwierdzić Haendel "brakowało powietrza" (czy też "oddechu"). Maurice Greene miał za sobą współpracę z Bononcinim, której nawiązanie miał Haendel skomentować tak, że "Mr. Green poszedł do diabła".
Lata czterdzieste to "okres oratoriów" w muzyce Haendla. Najsławniejszym z jego oratoriów jest oczywiście Mesjasz. Choć i inne są na bardzo wysokim poziomie. Izrael w Egipcie i Baltazar, zawierają potężne partie chóralne, zapowiadające jakby nadejście dramatów muzycznych Wagnera. Przestawienie z oper na oratoria wynikało z chęci dostosowania repertuaru do oczekiwań słuchaczy w dziesięcioleciu metodystycznej odnowy religijnej (Charles Wesley, John Wesley). Sama zmiana sposobu komponowania przyszła mu dość łatwo między innymi dlatego, że eksperymentował on z oratoriami już od pewnego czasu (Alexander Feast, 1736). Motyw chóralny z Judy Machabeusza (1747) - See the conquering Hero comes, o nadchodzącym zwycięstwie był najsłynniejszym motywem muzycznym całego XVIII wieku.
Geniusz [edytuj]
Georg Friedrich Händel w 1748 r.Haendel był największym, obok Johanna Sebastiana Bacha, kompozytorem późnego baroku. był także twórcą nowego gatunku muzycznego "angielskiego oratorium", różniącego się od włoskiego pierwowzoru radosną barwą melodii i monumentalną aranżacją. Haendel był, jak przyznawał Mozart, największym mistrzem w operowaniu zespołem chóralnym. Również Haendlowi, należy przypisać stworzenie muzyki popularnej, poprzez wyprowadzenie orkiestry w plener, gdzie słuchać jej mógł każdy. Przykładem tego są do dziś żywe i chętnie słuchane niezrównane: Water Music (1717) i późniejsza Muzyka ogni sztucznych (Royal Fireworks) (1749), z którymi żadne podobne dzieła nie mogą się równać. W 1724 roku do Londynu przyjechał kompozytor szwedzki Johan Helmich Roman, który wykorzystał sposobność rozmowy z Haendlem i posłuchania jego muzyki. Wzór haendlowski jest do dziś słyszalny w Drottingsholmsmusiken (1744) Romana.
Muzyka Haendla jest delikatna i potężna zarazem, kipiąca życiem i energią. Potrafi być także niezwykle dramatyczna, o czym świadczą wspaniałe arie takie jak Cara Sposa z Rinalda (1711). Haendel był także mistrzem gry na organach. Za jego czasów w Niemczech melomani marzyli o "pojedynku" Haendla z Bachem, mającym polegać na opracowywaniu tematów muzycznych. Geniusze nigdy się nie spotkali (były czynione starania ku temu przez Bacha, który zaangażował do tej sprawy swego syna Wilhelma Friedemanna). Wiadomo jednak, że nawet dla Bacha Haendel byłby groźnym "przeciwnikiem", ponieważ miał ogromną łatwość przetwarzania tematów muzycznych i improwizacji na tym instrumencie (partytury pełne są określeń ad libitum). W tym sensie życie barokowych organistów i klawesynistów podobne było do życia jazzmanów.
Pod koniec życia Haendel miał okazję obserwować nadchodzące przemiany w muzyce. Sam jednak nie zaczął komponować w nowym stylu galant, na który przestawili się Georg Philip Telemann i synowie Bacha (sam Bach również pozostał "czysto barokowy"). Starego Haendla odwiedził Christoph Willibald Gluck , zbrojny w swe plany reformy proto-klasycystycznej muzycznej, które później urzeczywistnił. Haendel był dla niego uprzejmy i udzielił mu rad o jakie ten prosił, ale prywatnie w rozmowie ze swym współpracownikiem śpiewakiem Gustavusem Waltzem stwierdził, ze Gluck "tyle wie o sztuce kontrapunktycznej co jego (Haendla) kucharz".
Haendel był sławny za życia i sława ta nie zgasła nigdy, był również sławny w całej Europie. W Niemczech jedynie Georg Philipp Telemann uchodził za lepszego od niego kompozytora. W Italii nie zapomniano jego oper i Dixit Dominus. Haendel zajmuje dziś pozycję narodowego kompozytora brytyjskiego obok Henry'ego Purcella . Jako człowiek Haendel odznaczał się wielkim poczuciem humoru i dystansem wobec otaczającego go świata. Nigdy się nie ożenił choć interesował się płcią piękną. Był wielkim smakoszem życia, wina i jedzenia.
Ważniejsze utwory [edytuj]
Opery [edytuj]
Almira (Hamburg, 1705)
Agrippina (Wenecja, 1709-1710)
Rinaldo (Londyn, 1711)
Il Pastor fido (Londyn, 1712)
Ottone, Re di Germania (Londyn 1723)
Giulio Cesare (Londyn, 1724)
Rodelinda (Londyn, 1725)
Alcina (Londyn, 1735)
Serse (Kserkses, Londyn, 1738)
Oratoria [edytuj]
La Resurrezione (HWV 47, 1708)
Alexander Feast (Londyn, 1736)
Saul (Londyn, 1739)
Israel in Egypt (Izrael w Egipcie, Londyn, 1739)
Messiah (Mesjasz, 1741, prawykonanie: Dublin, 1742)
Samson (Londyn, 1743)
Judas Maccabaeus (Londyn, 1747)
Jephtha (Londyn, 1751)
Belshazzar
Hercules
Muzyka orkiestrowa [edytuj]
Water Music (1717)
6 concerti grossi, Op3 (1734)
Music for the Royal Fireworks (1749)
Inne utwory [edytuj]
Dixit Dominus (1707)
Utrecht Te Deum (1714)
Serenata Acis and Galatea (1721)
Dettingen Te Deum (1743)
Media [edytuj]
Handel's Messiah, And the Glory of the Lord (info)
Handel's Messiah, For unto us a child is born (info)
Handel's Messiah, Hallelujah (info)
Gigue - HWV 433 (info)
Problem ze ściągnięciem pliku? Zobacz Pomoc.
Linki [edytuj]
GFHandel.org, by Brad Leissa and David Vickers
Haendel.it (entire site in Italian)
Handel-with-care.net (entire site in French)
The second volume of Winton Dean's magisterial "Handel's Operas" covering the years 1726-1741 [1].
Nuty i nagrania [edytuj]
The Mutopia Project provides free downloading of sheet music and MIDI files for some of Handel's works.
Handel cylinder recordings, from the Cylinder Preservation and Digitization Project at the University of California, Santa Barbara Library.
Kunst der Fuge: George Frideric Handel - MIDI files
Water Music, Organ Concertos op. 4, Tamerlano, etc. Creative Commons recordings
Inne [edytuj]
Handel Houses: The Museum, Handel House in Halle
Handel Festival in Halle — 31 V to 10 VI 2007
Zobacz też: [edytuj]
przegląd zagadnień z zakresu muzyki
Wielkie dzieła muzyczne
Wielcy kompozytorzy
Źródło: "http://pl.wikipedia.org/wiki/Georg_Friedrich_H%C3%A4ndel"
Kategorie: Niemieccy kompozytorzy • Brytyjscy kompozytorzy • Urodzeni w 1685 • Zmarli w 1759 • Kompozytorzy baroku • Dzieła Georga Friedricha Händla
Widokartykuł dyskusja edytuj historia i autorzy osobisteLogowanie / rejestracja nawigacjaStrona główna
Kategorie artykułów
Losuj stronę
Bieżące wydarzenia
Pomoc
Dary pieniężne
techniczne
Portal wikipedystów
Kontakt z Wikipedią
Zgłoś błąd
Zgłoś złą grafikę
zmianyOstatnie zmiany
Zmiany tematyczne
Zmiany w kategorii
Szukaj
narzędzia
Linkujące
Zmiany w dolinkowanych
Prześlij plik
Strony specjalne
Wersja do druku
Link do tej wersji
Cytowanie tego artykułu
W innych językach
العربية
Bosanski
Български
Català
Česky
Cymraeg
Dansk
Deutsch
Eesti
Ελληνικά
English
Español
Esperanto
Français
Galego
한국어
Hrvatski
Bahasa Indonesia
Íslenska
Italiano
עברית
ქართული
Lietuvių
Magyar
Nederlands
日本語
Norsk (bokmål)
Norsk (nynorsk)
Occitan
Português
Română
Runa Simi
Русский
Simple English
Slovenščina
Српски / Srpski
Srpskohrvatski / Српскохрватски
Suomi
Svenska
ไทย
Türkçe
Українська
中文
Tę stronę ostatnio zmodyfikowano 14:36, 6 lut 2007.
Tekst udostępniany na licencji GNU Free Documentation License. (patrz: Prawa autorskie)
Wikipedia® jest zarejestrowanym znakiem towarowym Wikimedia Foundation. Możesz przekazać dary pieniężne Fundacji Wikimedia.
Zasady ochrony prywatności O serwisie Wikipedia Informacje prawne .
Ładnie co?
A dotego wiem duzo o Bachu:
Jan Sebastian Bach (ur. 21 marca 1685 w Eisenach, zm. 28 lipca 1750 w Lipsku), właściwie Johann Sebastian Bach – kompozytor niemiecki muzycznej epoki baroku. Był ósmym, ostatnim dzieckiem Johanna Ambrosiusa Bacha, muzyka miejskiego i Marii Elisabeth Lammershirt.
Grał na klawesynie i skrzypcach, słynął jako wirtuoz organów. Działał w Weimarze jako skrzypek dworski, potem przebywał w Köthen na stanowisku nadwornego kompozytora i kapelmistrza. Większą część życia spędził jednak w Lipsku, gdzie pracował jako kantor i główny organista kościoła św. Tomasza (od roku 1723 do śmierci). W związku z tą funkcją napisał ponad 200 kantat kościelnych. Uprawiał wszystkie ówczesne gatunki muzyczne poza operą. Był mistrzem w komponowaniu muzyki polifonicznej – doprowadził do doskonałości barokową formę fugi (Das Wohltemperierte Klavier, Kunst der Fuge). Znany z rubasznego humoru, do końca życia uwielbiał zabawy i picie wina. Ostatnie lata życia Bach spędził przede wszystkim na walce z postępującą ślepotą.
Bach należał do najbardziej chyba zdumiewającej muzycznej rodziny w historii. Przez ponad 200 lat w rodzinie tej byli muzycy i kompozytorzy. Ojciec Bacha, wujkowie i starszy brat byli zawodowymi muzykami. Tak samo inni, dalsi krewni. Trzech synów (Wilhelm Friedemann Bach, Carl Philipp Emanuel Bach i Johann Christian Bach) stało się ważnymi muzykami i kompozytorami swoich czasów.
Bach miał dwadzieścioro ślubnych dzieci. Był człowiekiem niezwykle pobożnym, czemu dawał wyraz w świadomym preferowaniu w swojej twórczości muzyki kościelnej, pisanej "ku większej chwale Bożej". J. S. Bach jest autorem ponad 1000 znanych utworów, przypuszczalnie wiele również zaginęło, jako że styl muzyczny kompozytora pod koniec jego życia uważany był za anachroniczny, a dzieła za mało wartościowe. Po śmierci zapomniany. "Odkryty" ponownie przez Feliksa Mendelssohna-Bartholdy'ego, który w 1829 r. zaprezentował wykonanie Pasji według Św. Mateusza.
Spis treści [ukryj]
1 Biografia
2 Życie rodzinne
3 Późniejsze życie
4 Najważniejsze dzieła
5 Posłuchaj
6 Zobacz też
7 Linki zewnętrzne
Biografia [edytuj]
Jan Sebastian Bach urodził się w Eisenach, w Niemczech, w roku 1685. Jego ojciec, Johann Ambrosius Bach, był muzykiem w Eisenach i do jego zadań należało między innymi organizowanie muzyki świeckiej w mieście, jak również uczestniczenie w muzyce kościelnej pod kierownictwem organisty kościelnego. Wujkowie również byli zawodowymi muzykami, od organistów kościelnych i nadwornych muzyków, do kompozytorów. Prawdopodobnie Jan Sebastian bardzo wcześnie rozpoczął kopiowanie muzyki i granie na różnych instrumentach.
Matka Bacha zmarła w 1694, a wkrótce także nagle zmarł ojciec w lutym 1695 r. Jan Sebastian nie miał jeszcze wtedy 10 lat. Przeprowadził się do swojego starszego brata, Johanna Christopha, który był organistą w Ohrdruf. W jego domu Bach kontynuował kopiowanie muzyki, naukę i grę na różnych instrumentach...
Młody BachWłaśnie w Ohrdruf Bach zaczął uczyć się o budowie organów. Organy w kościele w Ohrdruf wymagały, wydaje się, ciągłej naprawy i często posyłano młodego Bacha, by naprawił lub wymienił niektóre części. Organy te były najbardziej skomplikowanym instrumentem w całej Europie. Praktyczna wiedza o budowie organów przydała się mu później, kiedy na nich grał.
W szkole Bach często podróżował by usłyszeć, jak grają wielcy organiści Niemiec, tacy jak Georg Böhm, Dietrich Buxtehude i Johann Adam Reinken. Po skończeniu szkoły (Bach skończył szkołę łacińską w wieku 18 lat, bardzo wcześnie jak na tamte czasy) Bach został organistą w Arnstadt w roku 1703. Wkrótce zaczął rozglądać się za lepszą posadą. Dzięki swojej wirtuozerii, wkrótce zaoferowano mu pracę w Mühlhausen. Niektóre z jego wcześniejszych, znanych dzieł pochodziły z tamtego okresu (niektórzy twierdzą, że także Toccata i Fuga d-moll), ale dużo z muzyki skomponowanej w tym okresie zaginęło.
Wciąż niezadowolony z pracy w Mühlhausen, w 1708 r. Bach podjął pracę jako nadworny organista i koncertmistrz na dworze książęcym w Weimarze. Tutaj miał możliwość nie tylko gry na organach, ale również komponowania i grania bardziej różnorodnego repertuaru muzyki koncertowej z zespołem książęcym. Właśnie w Weimerze Bach rozpoczyna częstsze tworzenie muzyki kontrapunktowej. Najbardziej znanym z tych dzieł jest prawdopodobnie Das Wohltemperierte Klavier, który składa się z 48 preludiów i fug, po jednej parze dla każdej tonacji.
Również w Weimarze Bach zaczął pracę nad Orgelbüchlein dla swego syna Wilhelma Friedemanna. Ta książeczka muzyki organowej zawiera tradycyjne luterańskie hymny kościelne ułożone w sposób łatwy do nauki dla studentów organistyki. To niekompletne dzieło świadczy o tym, że już wtedy Bach miał powołanie do nauczania i uwielbienie tradycyjnych chorałów jako formy i źródła inspiracji. Szczególnie istotne jest jego zamiłowanie do nauczania. Prawie nie było okresu w życiu Bacha, kiedy nie miałby jakiegoś ucznia na stałe, a oprócz tego zawsze w jego domu było wielu prywatnych studentów, między innymi takich osobistości XVIII-tego wieku jak Johann Friedrich Agricola. Również dzisiaj uczniowie praktycznie każdego instrumentu wcześnie napotykają na dzieła Bacha.
Kościół św. Tomasza w LipskuWyczuwając wzmożone napięcie na dworze książęcym w Weimarze, Bach ponownie rozpoczął poszukiwanie bardziej stałej pracy zgodnej z jego zainteresowaniami muzycznymi. Książę Leopold z Köthen zatrudnił Bacha jako kapelmistrza. Książę Leopold, sam będąc muzykiem, doceniał talent Bacha, dobrze go wynagradzał i dał mu znaczną swobodę w komponowaniu i graniu. Jednak książę był kalwinistą i nie chciał skomplikowanych dzieł kościelnych, więc w tym czasie większość dzieł Bacha jest z natury świecka. Wiele z dzieł instrumentalnych, między innymi Koncerty brandenburskie, pochodzi z tego okresu.
W 1723 r., Jan Sebastian Bach został kantorem w kościele św. Tomasza w Lipsku. Ta posada wymagała od niego nie tylko nauczania śpiewu w Szkole św. Tomasza, ale także cotygodniowego dostarczania muzyki do dwóch głównych kościołów Lipska. Bach podjął się komponowania nowego utworu muzyki kościelnej na każdy tydzień. Ta męcząca praca stworzyła jedne z najlepszych utworów, z których większość przetrwała. Większość kantat z tamtego okresu bazuje na czytaniach Biblii przewidzianych na dany tydzień.
Na święta kościelne, takie jak Boże Narodzenie, Wielki Piątek czy Wielkanoc, Bach tworzył kantaty szczególnie piękne, z czego najbardziej znany jest Magnificat D-dur na Boże Narodzenie i Pasja według św. Mateusza na Wielki Piątek. Sam kompozytor uważał tę Pasję jako jedno z jego najważniejszych dzieł. W listach pisał o niej jako o wielkiej Pasji i bardzo dokładnie stworzył manuskrypt dzieła.
Życie rodzinne [edytuj]
Życie rodzinne Jana Sebastiana BachaBach poślubił swoją daleką kuzynkę, Marię Barbarę, w 1707 r. w Dornheim, po otrzymaniu spadku 50 guldenów. Mieli siedmioro dzieci, czworo z nich przeżyło do wieku dorosłego. Mało wiadomo o Marii Barbarze. Zmarła nagle w 1720 r., gdy Bach podróżował z księciem Leopoldem.
Podczas pobytu w Cöthen, Bach poznał Annę Magdalenę Wilcke, młodą sopranistkę. Pobrali się w 1721 r. Mimo różnicy wieku, para miała szczęśliwe małżeństwo. Anna wspierała jego komponowanie, a Jan Sebastian namawiał ją do śpiewania. Mieli wspólnie 13 dzieci.
Wszystkie dzieci Bacha były uzdolnione muzycznie, co musiało napawać kompozytora dumą. Jego synowie Wilhelm Friedemann Bach, Johann Gottfried Bernhard Bach, Johann Christoph Friedrich Bach, Johann Christian Bach i Carl Philipp Emanuel Bach zostali znanymi muzykami, a Johann Christian miał duży wpływ na wczesne dzieła Wolfganga Amadeusza Mozarta. Mimo że było dużo barier dla kariery muzycznej kobiet w tamtych czasach, wszystkie córki Bacha najprawdopodobniej śpiewały i, być może, grały w zespołach ojca. Jedyna córka Bacha, która wyszła za mąż (Elisabeth Juliana Friederica) wybrała na męża ucznia ojca, Johanna Christopha Altnikola. Dzięki dzieciom Bacha zachowało się wiele z jego dzieł. Carl Philipp Emanuell nazywał te dzieła Archiwum Starego Bacha.
W Lipsku, Bach przyjaźnił się z poetą Picanderem, który tworzył potem libretto do wielu jego utworów. Bach z żoną gościli w swoim domu wielu muzyków z całych Niemiec, między innymi Telemanna (który był jednym z ojców chrzestnych Carla Philippa Emanuela). Interesujące jest, że Händel, który urodził się w Halle (około 50 km od Lipska) w tym samym roku co Bach, odbył kilka podróży do Niemiec, ale Bach nigdy nie mógł się z nim spotkać, czego bardzo żałował.
Późniejsze życie [edytuj]
Kantaty skomponowane przez Bacha w Lipsku utworzyły spory repertuar, który z powodzeniem, po małych poprawkach, mógł wykorzystywać do niedzielnych programów muzycznych. Pozwoliło mu to w większym zakresie zająć się muzyką świecką, zarówno wokalną, jak i instrumentalną. Wiele z tych późniejszych dzieł było tworzonych przy współudziale lipskiej Collegium Musicum, lecz niektóre z nich były bardzo introspekcyjnymi i abstrakcyjnymi arcydziełami, szczytowymi kompozycjami sztuki Bacha. Do dzieł tych należą m.in.: Clavier-Übung składający się z czterech części: Sześć partit na instrument klawiszowy, Koncert włoski, Uwertura francuska i Wariacje Goldbergowskie.
W tym samym czasie Bach napisał kompletną Mszę h-moll zwaną Wielką, która zawierała nowe fragmenty łącznie z porcjami ze starszych dzieł. Mimo że msza nigdy nie została wykonana za życie autora, uznawana jest za jedno z jego największych dzieł chóralnych.
W roku 1747 Bach przybył na dwór Fryderyka Wielkiego w Poczdamie, gdzie król zagrał motyw dla Bacha i polecił zaimprowizować fugę opartą na tym temacie. Bach zaimprowizował trzyczęściową fugę, potem sprezentował ją królowi jako gotowe dzieło pod nazwą Musikalisches Opfer (Muzyczny dar), składające się z fug, kanonów i tria.
Słynne niedokończone dzieło Bacha, Kunst der Fuge (Sztuka fugi), napisane zostało kilka miesięcy przed śmiercią. Składa się z 18 skomplikowanych fug i kanonów utworzonych na bazie prostego tematu. Ostatnia poczwórna fuga kończy się niespodziewanie po wprowadzeniu trzeciego tematu, bazującego na nazwisku (B-A-C-H). Dzieło to jest często cytowane jako szczyt techniki polifonicznej.
Jan Sebastian Bach spędził swoje ostatnie dni w Lipsku i zmarł tam w 1750 r., w wieku 65 lat. Pochowany jest w prezbiterium kościoła św. Tomasza.
Najważniejsze dzieła [edytuj]
Pasja według św. Mateusza (BWV 244)
Pasja według św. Jana (BWV 245)
Wielka msza h-moll (BWV 232)
Kantaty – około 201 kantat kościelnych i kilkanaście świeckich (BWV 1-224)
Magnificat (BWV 243)
Koncerty brandenburskie (BWV 1046-1051)
Musikalisches Opfer (BWV 1079)
Das Wohltemperierte Klavier (BWV 846-893) – dwutomowy zbiór preludiów i fug w każdej tonacji skali temperowanej na instrument klawiszowy
Kunst der Fuge (BWV 1080) – zbiór fug opartych na jednym temacie
3 Sonaty i 3 Partity na skrzypce solo
6 Suit na wiolonczelę solo
Toccata i fuga d-moll (BWV 565)
Zbiór inwencji dwugłosowych
Zbiór trzygłosowych sinfonii
Utwory na organy: preludia i fugi, toccaty, fantazje, tria, sonaty triowe, koncerty (organowe transkrypcje koncertów skrzypcowych znanych mistrzów, m.in. Antonio Vivaldiego), passacaglia oraz organowe opracowania religijnych pieśni protestanckich (preludia, fantazje i przygrywki chorałowe)
Posłuchaj [edytuj]
Prelude and Fugue No. 20 in A minor (info)
ze zbioru Das Wohltemperierte Clavier (Księga 1)
Koncert Klawesynowy Nr 1 d-moll, BWV 1052, cz. 1 (info)
Koncert Klawesynowy Nr 1 d-moll, BWV 1052, cz. 2 (info)
Koncert Klawesynowy Nr 1 d-moll, BWV 1052, cz. 3 (info)
Partita, BWV 1013 (info)
Problem ze ściągnięciem pliku? Zobacz Pomoc.
Zobacz też [edytuj]
przegląd zagadnień z zakresu muzyki
Wielkie dzieła muzyczne
Wielcy kompozytorzy
Bach Werke Verzeichnis
Linki zewnętrzne [edytuj]
Prywatna strona o Janie Sebastianie Bachu
Źródło: "http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Sebastian_Bach"
Kategorie: Niemieccy kompozytorzy • Kompozytorzy baroku • Organiści • Urodzeni w 1685 • Zmarli w 1750 • Dzieła Johanna Sebastiana Bacha
Widokartykuł dyskusja edytuj historia i autorzy osobisteLogowanie / rejestracja nawigacjaStrona główna
Kategorie artykułów
Losuj stronę
Bieżące wydarzenia
Pomoc
Dary pieniężne
techniczne
Portal wikipedystów
Kontakt z Wikipedią
Zgłoś błąd
Zgłoś złą grafikę
zmianyOstatnie zmiany
Zmiany tematyczne
Zmiany w kategorii
Szukaj
narzędzia
Linkujące
Zmiany w dolinkowanych
Prześlij plik
Strony specjalne
Wersja do druku
Link do tej wersji
Cytowanie tego artykułu
W innych językach
Afrikaans
العربية
Aragonés
Asturianu
Aymar
বাংলা
Bân-lâm-gú
Беларуская
Boarisch
Bosanski
Brezhoneg
Български
Català
Чăвашла
Cebuano
Česky
Cymraeg
Dansk
Deutsch
Eesti
Ελληνικά
English
Español
Esperanto
Euskara
فارسی
Français
Frysk
Gaeilge
Gàidhlig
Galego
한국어
Հայերեն
Hrvatski
Ido
Bahasa Indonesia
Interlingua
Íslenska
Italiano
עברית
Basa Jawa
ქართული
Kiswahili
Kurdî / كوردي
Latina
Latviešu
Lëtzebuergesch
Lietuvių
Limburgs
Lojban
Magyar
Македонски
Malti
Bahasa Melayu
Nahuatl
Nederlands
日本語
Norsk (bokmål)
Norsk (nynorsk)
Occitan
Plattdüütsch
Português
Română
Runa Simi
Русский
Scots
Shqip
Sicilianu
Simple English
Slovenčina
Slovenščina
Српски / Srpski
Srpskohrvatski / Српскохрватски
Basa Sunda
Suomi
Svenska
Tagalog
ไทย
Tiếng Việt
Türkçe
Українська
اردو
粵語
中文
古文 / 文言文
Tę stronę ostatnio zmodyfikowano 19:43, 9 lut 2007.
Tekst udostępniany na licencji GNU Free Documentation License. (patrz: Prawa autorskie)
Wikipedia® jest zarejestrowanym znakiem towarowym Wikimedia Foundation. Możesz przekazać dary pieniężne Fundacji Wikimedia.
Zasady ochrony prywatności O serwisie Wikipedia Informacje prawne
Pozdro dla Gabiego
|
|
FAQ 
NIe wiem co napisać, ale postanowiłem podzielić się z Wami wiedzą jaką wyniosłem z sali bodajże 202 od Sz.P.Prof. Jakiejś tam Sprzączkowskiej :] -Piękna to kobieta..... 
